Enkele decennia terug verorberde het Nederlandse varken nog ruim 3 kilo voer voor 1 kilo groei. Door aanpassingen in het voerpakket, het tegengaan van voedselverspilling en vooral de inzet van andere genetica is een voederconversie van 2,4 gemeengoed geworden. En die krappe 2,5 kilo varkensvoer bestaat voor meer dan de helft uit reststromen van de humane voedingsindustrie, zoals verschillende soorten schroten.

“Ondanks dat de voederconversie gedaald is, blijft de focus van de Nederlandse varkenshouderij op het verder verlagen van de voederconversie onverminderd sterk”, analyseert Gé Backus, directeur van Connecting Agri&Food, in zijn laatste blog voor varkens.nl. “Hoewel het vanuit de kosten een logische strategie lijkt, zijn vanuit het perspectief van de keten de grenzen in zicht. De varkenshouderij is een kwestie van op de kleintjes letten en het is voltrekt logisch dat varkenshouders vanuit hun eigen perspectief op een lage voederconversie blijven sturen, maar de keten vraagt om stappen in beïnvloeding van de kwaliteit”, ziet Backus.

Gulden middenweg

Er is altijd een gulden middenweg nodig tussen mager en vet vlees en wat je als ondernemer investeert en onder de streep overhoudt. Een mismatch tussen fokken en de marktvraag moet voorkomen worden. “Lastig daarbij is dat wat je nu fokt over een jaar op de markt komt. Dit wordt nog langer als er aanpassingen in de zeugenlijn vereist zijn. Afstemmen van productie op markt is dus een lastig maar niet minder belangrijk thema daardoor”, vult Paul Bens, directeur bij DLV Advies aan.

Voor toekomstige samenwerkingen heeft Backus een gedigitaliseerd samenwerkingsverband voor ogen, waarbij groepen ondernemers volgens dezelfde eisen aan eenzelfde eindproduct werken. Landen als Spanje of sectoren als de kalverhouderij krijgen via integraties regie op de markt. De vraag is of in Nederland groepen varkenshouders de vrijheid kunnen behouden om te ondernemen en een plus te realiseren door gezamenlijk op te treden. Dat is volgens ketenorganisaties nodig, want nu zijn we gewoon te versnipperd.

Het is volgens Backus aan ketenpartijen, van fokkerij en voerproducent tot varkenshouder en verwerker, om samen aan tafel te gaan. “Ik denk niet zozeer aan het roer omgooien, maar meerdere kleine stapjes zetten om de afstemming van vraag en aanbod voor een betere marge voor alle partijen te verbeteren.”

Kansen voor vetkwaliteit

De kansen liggen volgens Backus eerder bij de vet- dan bij de vleeskwaliteit. “Vleeskwaliteit wordt vooral beïnvloed door transport en bereiding door de consument, terwijl vetkwaliteit meer in het begin van de keten door voer, genetica en aflevergewicht wordt bepaald.” Informatie-uitwisseling gaat daarbij helpen, zegt Backus.

Volgens Backus gaan voedingswaardes zoals het gehalte onverzadigde vetzuren een verschil maken op de markt. Als voorbeeld haalt hij een land als Zwitserland aan waar ze een tijd lang worstelden met het ‘weak belly’-probleem met negatieve gevolgen voor de afzet. “In de keten is dat probleem daar opgelost en als de Zwitsers dat kunnen, kunnen we in Nederland ook stappen in kwaliteit en gezamenlijk rendement zetten.”

Dit interview met Gé Backus verscheen in Nieuwe Oogst op 18 april 2020