Overlast gevende bedrijven saneren en investeren in innovatieve technieken om stalemissies fors te reduceren. Dat zijn de twee sporen waarlangs de vitalisering van de varkenssector wordt versneld en wordt ingezet op verduurzaming. Op 7 juli werd het Hoofdlijnenakkoord over de sanering en verduurzaming van de varkenshouderij gepresenteerd. Momenteel wordt er gewerkt aan de verdere invulling van de maatregelen. Minister Carola Schouten streeft ernaar de regelgeving in het eerste kwartaal van 2019 te publiceren.
Het is voorlopig onduidelijk hoe de saneringsregeling exact wordt vormgegeven. Wat de precieze effecten van de warme sanering zijn is vooralsnog koffiedik kijken. Voor de warme sanering van bedrijven in veedichte en belaste gebieden is € 200 miljoen gereserveerd. Daarvan is € 120 miljoen voorzien voor de opkoop (en doorhalen) van varkensrechten in concentratiegebieden Zuid en Oost. Voor innovaties en zogenoemde brongerichte verduurzaming is € 60 miljoen gereserveerd, waarvan € 40 miljoen voor de varkenshouderij.

Discussie over regelingen warme sanering

Paul Bens, directeur DLV Advies, vindt het nog te vroeg om uitgebreid in te gaan op de mogelijke gevolgen van de warme sanering. “De regeling is in ontwikkeling en zolang er geen duidelijkheid over bestaat, is niet te zeggen wat de effecten zullen zijn of hoe budgetten worden ingevuld”, zegt hij. Over de inzet van de budgetten wordt volgens hem nog gediscussieerd. “Hoeveel budget wordt ingezet voor opkoop, hoeveel gaat naar bedrijfsontwikkeling en hoe worden de vergoedingen ingevuld? Deze vragen zijn juist op dit moment punt van discussie binnen de overheden en het bedrijfsleven. Wij zullen de uitkomst moeten afwachten. Eerder kan ik niet ingaan op de effecten.”

Deelnemers stoppersregeling 

Zolang er geen sprake is van een concrete regeling of een benoemd scenario, wil Bens niet ingaan op de mogelijke gevolgen van de sanering. “Het is onmogelijk om aan te geven in welke sector een krimp is te verwachten. Wie kent de vergoeding die aan vleesvarkenshouders of zeugenhouders geboden gaat worden namelijk?” Bens is benieuwd of bedrijven die al deelnemen aan een stoppersregeling mee mogen doen of worden uitgesloten. “Daar is nog geen definitief standpunt over. Deelnemers aan de stoppersregeling 2020 hebben gemiddeld genomen oudere stallen dan de niet-stoppers, die meestal jongere en dus voor een opkoopregeling duurdere stallen hebben. Bij bedrijven die deelnemen aan de stoppersregeling kun je meer rechten uit de markt nemen. Dit is een politieke keuze, dat moge duidelijk zijn.” Bens stelt dat bedrijven die mogelijk willen deelnemen aan de komende regelingen nu al stappen moeten zetten. Een stapeling van regelingen, denk aan een combinatie van een sloopvergoeding, bestemmingswijziging of staldering, vraagt om tijdig te schakelen. “Ook kunnen bedrijven nu nog kijken of ze kunnen voldoen aan de voorwaarden van de regelingen.”

ROK-regeling als pilot

In aanloop naar de warme sanering wordt de openstelling van de tweede fase van de Regeling Omgevingskwaliteit (ROK) door betrokkenen nauwlettend gevolgd. De ROK is bedoeld voor varkenshouders die op een geschikte locatie willen investeren in innovaties gericht op duurzaamheid en verbetering van de leefomgeving van mens en dier. Deze regeling wordt als pilot beschouwd richting de warme sanering. Lees meer over deze regeling op onze website.

Het is afwachten hoeveel locaties er straks met behulp van € 120 miljoen worden gesaneerd. De precieze krimp na de warme sanering is ongewis.Een belangrijk verschil met de ROK-regeling is dat de opgekochte varkensrechten niet terug de sector in vloeien.

Dit artikel verscheen op 30 oktober in de Boerderij.

Stappenplan voor stoppers

DLV Advies heeft een handig stappenplan gemaakt als hulp voor (eventuele) stoppers. 

Download stappenplan stoppersregeling